Snimanje zuba je jedna od dijagnostičkih najvažnijih tehnika koja se koristi u stomatologiji. Snimanje zuba nam omogućava da vidimo šta se dešava ispod površine zuba. Ova tehnika koristi rendgenske zrake za stvaranje slike zuba na filmu ili na digitalnom ekranu. Snimak zuba omogućava vašem stomatologu da otkrije probleme koji se ne mogu videti golim okom, kao što su karijesi, infekcije, upale, tumori i drugi problemi.
Zašto je snimanje zuba važno
Snimanje zuba, poznato i kao dentalna rendgenografija, omogućava stomatolozima da vide unutar zuba i ispod desni, što nije vidljivo golim okom. Kao što smo već objasnili, ovaj proces nam omogućava da precizno otkrijemo probleme kao što su karijes, infekcije, ciste ili tumori na zubima ili ispod desni.
Bez snimanja zuba, mnogi od ovih problema ne bi mogli biti otkriveni na vreme i mogli bi dovesti do ozbiljnih problema. Na primer, ako se karijes ne otkrije i ne leči na vreme, može dovesti do gubitka zuba ili infekcije koja može uticati na druge delove tela.
Takođe, snimanje zuba je važno za planiranje stomatoloških tretmana, kao što su ugradnja implanta ili zubne proteze. Snimanje nam daje detaljan uvid u stanje vaših zuba i desni, što nam pomaže da planiramo tretmane koji su najbolji za vaše specifične potrebe.
Kako se izvodi snimanje zuba
Snimanje zuba se obično vrši radi dijagnostike i planiranja tretmana. Sam proces snimanja zuba zavisi od tražene vrste snimka zuba. Najčešće korišćena su intraoralna snimanja (kada se senzor ili film postavlja unutar usta pacijenta) i ekstraoralna snimanja (kada se senzor ili film postavlja izvan usta pacijenta).
Intraoralno snimanje zuba se najčešće vrši primenom digitalnih senzora. Senzor se postavlja u ustima pacijenta tako da pokriva zub ili grupu zuba koji se snimaju. Zatim se senzor aktivira i emituje se kratkotrajni zrak gama zračenja koje prolazi kroz zube i senzor i registruje se na kompjuterskom ekranu. Ovaj proces traje samo nekoliko sekundi i omogućava precizno snimanje zuba u različitim projekcijama.
Ekstraoralno snimanje zuba se obično koristi za snimanje vilice u celini, a koristi se ortopanski (OPG) snimak. Pacijent sedi u fotelji, a senzor se postavlja spolja, tako da se vilica postavlja između senzora i filma. Uređaj se pokreće i emituje se kratkotrajno zračenje koje prolazi kroz vilicu i registruje se na filmu. Ovaj proces traje oko 20 sekundi i omogućava precizno snimanje svih zuba u vilici, kao i stanja okolnih kostiju i tkiva.
U oba slučaja, snimanje zuba je bezbolan i relativno brz postupak koji omogućava stomatologu da precizno proceni stanje zuba i planira tretman. Važno je napomenuti da su digitalni senzori koji se koriste za intraoralna boldenone undecylenate effetti collaterali snimanja zuba mnogo manje štetni od tradicionalnih rendgen filmova i emituju značajno manje zračenja, što je od velikog značaja za pacijenta.
Vrste snimanja zuba
Postoje nekoliko vrsta snimanja zuba, a stomatolog će u zavisnosti od vrste problema predložiti neki od njih:
- Rendgensko snimanje zuba – Najčešći način snimanja zuba je metoda koja koristi rendgenski film kako bi se dobila slika zuba. U ovom postupku, pacijent stavlja malu filmsku pločicu u usta koja se izloži rendgenskom zračenju kako bi se dobila slika zuba. Ova tehnika se obično koristi za otkrivanje karijesa, cista, tumora, te procenu stanja kostiju koje okružuju zube. Osim toga, ovaj postupak se takođe može koristiti za procenu stanja korena zuba i za planiranje ortodontskog lečenja. Važno je napomenuti da se ova tehnika koristi sa oprezom i da su sva potrebna sigurnosna pravila uvek ispoštovana kako bi se umanjio rizik od izlaganja pacijenta rendgenskom zračenju.
- Digitalno snimanje zuba – Ova vrsta snimanja zuba koristi digitalni senzor za stvaranje slike zuba. U ovoj metodi koristi se senzor koji se postavlja u usta pacijenta, umesto filmske ploče. Senzor emituje električni signal koji se pretvara u digitalnu sliku na kompjuteru. Prednost ove metode je u tome što se slike mogu odmah videti na monitoru. Samim tim je čini bržom i preciznijom u odnosu na tradicionalni film.
- Panoramsko snimanje zuba – Još jedan način za snimanje zuba je intraoralni skener koji predstavlja naprednu tehnologiju u stomatologiji. Ova metoda koristi posebne uređaje koji emituju svetlosne signale i tako stvaraju preciznu 3D sliku zuba. Prednost ove metode je što je neinvazivna i bezbolna, te se može koristiti u planiranju i izradi raznih stomatoloških pomagala poput krunica, mostova i zubnih implantata. Osim toga, intraoralni skener omogućava brzo i jednostavno snimanje zuba, što smanjuje vreme koje pacijent provede u ordinaciji, a samim tim i stres koji se može javiti kod nekih pacijenata.
Ortopan, dentalni radiogram i CBCT
Ortopan
Ovo je klasičan snimak gornje i donje vilice koji obuhvata sve zube, donjo-vilični zglob, kao i sinuse gornje vilice.
Kada posetite svog lekara, najverovatnije će vam biti zatražen Ortopan snimak. On pruža sveobuhvatan pregled zuba u obe vilice, kao i stanje viličnih zglobova i dela viličnih sinusa. Osim zuba koji su vidljivi u ustima, na ovom snimku su vidljivi i zubi koji još nisu izrasli, što može pomoći u proceni njihovog položaja i zdravlja.
Ovaj snimak takođe pruža informacije o položaju korenova zuba, njihovom međusobnom odnosu i stanju kosti obe vilice. Ortopan snimak se često koristi za opšti pregled i kontrolu posle dužeg vremena. Zahvaljujući njemu, lekar može da dobije jasnu sliku o vašem oralnom zdravlju i da na osnovu toga preporuči odgovarajući tretman.
Dentalni radiogram
Dentalni radiogram, poznat i kao ‘mali snimak’, predstavlja jednu vrstu snimka zuba na kojem se jasno vide nekoliko susednih zuba, najčešće dva do tri zuba. Ovaj snimak se smatra preciznijim u odnosu na Ortopan, jer je polje koje se prikazuje znatno manje. Zbog toga se često koristi prilikom dijagnostikovanja problema sa zubima koji izazivaju sumnju, kao i prilikom kontrola i lečenja zuba.
CBCT
3D snimak ili CBCT (Cone Beam Computed Tomography) je najnoviji način snimanja u stomatološkoj radiologiji koji se odlikuje izuzetnom preciznošću i koristi tehnologiju sličnu medicinskom skeneru, ali uz značajno manju dozu zračenja. Ovaj vid snimanja omogućava prikazivanje objekata u tri dimenzije, što se postiže uz pomoć velikog broja presjeka koje aparat pravi. Za razliku od tradicionalnih ortopanskih snimaka koji prikazuju samo dvodimenzionalne slike, 3D snimak zadržava odnos struktura u tri dimenzije, prikazujući visinu, dužinu i širinu svih struktura, uz očuvanje njihovog stvarnog odnosa.
3D snimak se najčešće koristi prilikom oralno-hirurških zahvata, ugradnje dentalnih implanta i lečenja zuba sa više korenova. Budući da ova tehnologija omogućava precizno određivanje veličine, oblika i pozicije anatomskih struktura, kao i planiranje i simulaciju različitih stomatoloških procedura, postaje sve popularnija u stomatološkoj praksi. Uz to, značajno smanjenje doze zračenja koje pacijent prima, predstavlja veliku prednost ove tehnologije u odnosu na druge tradicionalne metode snimanja u stomatološkoj radiologiji.
Razlike između 2D i 3D snimka zuba
2D i 3D snimanje zuba se razlikuju po načinu na koji se dobija slika zuba. 2D snimanje zuba se odnosi na tradicionalni rendgenski snimak, dok se 3D snimanje zuba odnosi na tzv. CBCT snimanje.
Evo nekoliko razlika između ova dva načina snimanja zuba:
- Preciznost: 3D snimanje je mnogo preciznije od 2D snimanja jer omogućava stomatologu da vidi zub iz svih uglova i dimenzija. U 2D snimanju, stomatolog vidi samo jednu ravnu površinu zuba.
- Detalji: 3D snimanje omogućava da se vide detalji koji se ne vide na 2D snimku. Na primer, stomatolog može videti živac i krvne sudove koje prolaze kroz zub.
- Dijagnostika: 3D snimanje pomaže u dijagnostici i planiranju tretmana mnogo bolje nego 2D snimanje. Stomatolog može videti stanje zuba i okolnih tkiva u tri dimenzije. Ovo omogućava da se otkriju i dijagnostikuju problemi koji bi mogli biti propušteni na 2D snimku.
- Doza zračenja: 3D snimanje obično koristi manju dozu zračenja od 2D snimanja, što ga čini sigurnijim za pacijenta.
- Trošak: 3D snimanje je obično skuplje od 2D snimanja, jer zahteva posebnu opremu i tehniku.
Ukratko, 3D snimanje zuba je preciznije, daje više detalja i omogućava bolju dijagnostiku i planiranje tretmana. Međutim, to je obično skuplje i zahteva posebnu opremu i tehniku, pa stomatolog odlučuje koji tip snimanja je najbolji za pacijenta u zavisnosti od njihovih potreba.
Da li je snimanje zuba štetno
Ne postoji razlog za zabrinutost kada je u pitanju snimanje zuba, jer je to svetski priznata dijagnostička metoda koja se primenjuje već decenijama. Snimanje zuba čak ni u svojim počecima nije pokazalo neke izrazite negativne efekte.
Srećom, sa modernim aparatima koji se danas koriste, zračenje se smanjuje na minimum, pa je bezbednost povećana do maksimuma. Ovi aparati se oslanjaju na nisko dozirano rendgensko zračenje koje je bezbedno za pacijente i ne predstavlja rizik za dugoročne zdravstvene probleme. Dakle, ne treba brinuti o štetnim efektima rendgenskog zračenja prilikom snimanja zuba i vilica, jer su aparati koji se koriste danas bezbedni i bezbolni za pacijente.
Međutim i pored svega toga, da bi se smanjio rizik od štetnih efekata zračenja, stomatolozi primenjuju odgovarajuće tehnike i koriste zaštitnu opremu poput olovnih prsluka i kapa za glavu. Takođe, stomatolozi obično preporučuju snimanje zuba samo kada je to zaista neophodno, a ne rutinski.